Egzersiz beden için ne ise, okumak da zihin için odur.(Anonim)
Görüntüleme teknolojileri aracılığı ile artık okuma yapar iken beynimizde hangi kısımlarda aktif durumda oluyor bunları hepimiz biliyoruz. Okuma esnasında neler oluyor? İlk olarak bunu bildiğinizde okumanızın nasıl daha sağlıklı ve daha kaliteli olacağını görmüş olacaksınız. Bu hem sizin için hem de çocuklarınız için geçerli. Okuma aktivitesi konuşma kadar doğuştan gelen ve kendiliğinden gelişen bir oluşum değildir.
Okuma bir buluş olduğu için üstüne çalışmalar yapılarak ilerletilebilir. Okuma aktivitesi ile beyin farklı düşünceleri birleştirerek yeni fikirler ortaya çıkarır ve bilgili gelişim de etkilenmiş olur. Okumaya yalnızca teknik bir bilgi olay olarak yaklaşmamalıyız. Okuma aynı zamanda ve en önemlisi kim olduğunuz ve kim olabileceğinizi belirten entelektüel bir zaman zarfıdır. Okuma aktivitesi ile beynimizin sol ve sağ lobları arasındaki bağlar gelişmiş ve kuvvetlenmiş olur. Ve ayrıca beynimizde yeni bağlar oluşur.
Böylece;
- Düşünme, farklı düşünme
- Anlamak hem kendi hissettiklerini hem de başka insanların neler hissettiklerini anlamak
- Ders çıkarmak, neden sonuç arasındaki bağı daha kısa bir sürede fark etmek
- Anlama kabiliyetimiz gelişir.
- Yorum katma beceriniz gelişir.
- Toplumsal ilişkilerimizin kalitesi yükselir.
- Karar verme mekanizmanız güçlenir.
Okuma esnasında harflerin farklı birleşimlerinin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan kelimeler beyninizde de kavram kümeleri gelişir ve kombinasyon ile oluşan kelimeler yepyeni manaların oluşmasını sağlamış olur.
Okuma Esnasında Neler Oluyor?
Okuma esnasında gözler soldan sağa olacak şekilde sıçramalar yaparak hareket etmiş olur. Durduğu anda görüntülenen sözcükleri beynin görme merkezine ulaştırır. Çok kısa bir an durduğu ( takriben 0,25 saniye) bu duruma “fixation” denir. Göz yine bu eyleme devam ederek öteki sözcük ve sözcük gruplarına bakmayı sürdürür. Bu duruma “saccade” ya da gözün sıçraması denir. Gözün bu hareketi ile görüntülenmiş olan sözcükler okumanın fizyolojik ve teknik boyutunu oluşturur. Çıkarım yapmak, anlamak gibi düşünsel faaliyetler için ise beyinde farklı kısımlar etkin bir hale geçer.
Anlamanın Gelişmesi için Tavsiyeler
- Kelime çalışması yapın. Her gün sözlüğünüzden rastgele bir sayfa açın veya düzenli olarak her gün sırası ile ilerleyin. Açtığınız sayfadaki kelimenin anlamını okuyun. Gün geçtikçe kelime hazineniz genişler. Türk Dil Kurumu’nun sözcük uygulamasına kayıt olun.
- Anlamak önceden bilmiş olduğunuz düşünce sistemi üstüne yapılan bir yapılanmadır. Hâlbuki hazır bulunuşluk mühim olmak ile beraber yazarın bakış açısını kavramanız sizler için ezber bozan bir haldir. Bundan dolayı ilk olarak kendi bildiklerinizi bir tarafa bırakarak “Yazarın düşüncesi acaba ne olabilir?” diye önyargısız bir şekilde okuma yapmak ‘kavram çerçevenizi’ geliştirir ve genişletir.
- Anlamak yalnızca sözcükler ile gerçekleşmez. Bağlantı kurma, kavrama, kültür ile de direkt olarak ilgilidir. Bir Amerikan için farklı bir anlama gelen bir yazı başka bir ülkenin okuyucusuna göre farklı anlama gelir.
- Okuduğunuzu anlama yeteneği, düşüncede ve dilde olan bir gelişmedir. Bundan dolayı okumuş olduğunuz yazıda yazarın ne türlü bir dil kullandığı, hangi delilleri öne çıkardığı, yazı stilinin ne olduğu ile ilgili dışardan yapılmış olan bir inceleme anlamayı kolaylaştırır.
- Kavram çerçevesinin oluşabilmesi için de iki tavsiyemi kendinize uygulayabilirsiniz:
- Yazarı anlamaya çalışmak
- Yazıyı anlamaya çalışmak
Aynı yazarın başka eserlerini de okursanız eğer yazarın düşünce tarzını daha kolay bir şekilde çözmeye başlarsınız. Farklı yazarların aynı temadaki eserlerini okursanız kitabın içeriklerinin ne şekilde oluşturulduğunu daha iyi bir biçimde anlarsınız.
